Gluten, histamin intoleransı ve migren

Çölyak hastalığı ve non çölyak gluten/buğday hassasiyetine sıklıkla migren ağrısı eşlik eder.

Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan kimselerde gluten tüketimi sonrasında ince bağırsak çeperinde otoimmün kökenli harabiyet sonucu ortaya çıkar.

Non çölyak gluten/buğday hassasiyetinde ise otoimmün bir süreç olmadan glutene bağlı olarak pek çok bağırsak ve bağırsak dışı yakınma görülür. Non çölyak gluten/buğday hassasiyeti tanısı koyabilmek için hastada önce çölyak hastalığı ve buğday alerjisi aranır; olmadığı görülürse tanı konur.

Her iki hastalıkta da nöropsikiyatrik bulgular/tablolara sık rastlanır, migren ve baş ağrısı bunların başında gelir.

Histamin intoleransı ise besinlerle tüketilen histaminin yıkılamaması sonucu mide bağırsak, alerji benzeri bulgular ve baş ağrısı/ migren görülmesidir. En önemli nedenlerinden bir tanesi bağırsak hücrelerinin histamini yıkan diaminoksidaz (DAO) enzimini sentezleyememesi sonucu DAO düzeylerinin düşmesidir.

Çölyak, non çölyak gluten/buğday hassasiyeti ve histamin intoleransı hastalarının çoğu kadındır; çölyak hastalığı dışında hastalıklar orta yaştan sonra daha belirgin hale gelirler.

Litvanya’da 44 migren hastası üzerine yapılan bir çalışmada serum DAO düzeyleri düşük olan 26 hastanın 9’unda non çölyak gluten/buğday hassasiyeti (yaklaşık 3 hastanın 1’i), 1 hastada çölyak hastalığı saptanmıştır . Aynı çalışmada DAO düzeyleri daha düşük hastaların migren ağrılarının da daha şiddetli olduğu görülmüştür.

Hastalar, histaminden fakir beslendiklerinde hem bağırsak yakınmaları hem de migren ağrıları gerilemiştir.

Buğdayın içerdiği buğday rüşeymi agglütinini mast hücrelerinden histamin salınmasına neden olarak histamin intoleransı bulgularını artırabilir. Gluten ve buğdayın hem disbiyozis neden olarak hem de artmış bağırsak geçirgenliği yoluyla bağırsak hücrelerinde harabiyete neden olabildiği bilinmektedir; bağırsak hücrelerinin harabiyeti DAO enzim üretimini belirgin olarak düşürmektedir.

Menopoza girerken ve menopoz sonrası, azalmış östrojenik aktivite nedeniyle migren ağrılarının azalması beklenir. Menopozda östrojen ile birlikte azalan diğer bir hormon da progesterondur. Östrojen dalgalanmaları, progesteron eksikliğinde çok daha fazla yakınmaya neden olur. Menopozla birlikte progesteron etkisinden bağımsız hareket etmeye başlayan östrojen, mast hücrelerinden histamin salınımına neden olabilir.