Dr.Banu Taşçı Fresko tarafından, kendisine ait www.banutascifresko.com adlı site üzerinden gerçekleştirilen internet ortamındaki faaliyetler kapsamında çerezler kullanılmaktadır.
Gizliliğe genel bakış
D vitamini ve kolesterol düzeyleri
D vitamini düşük olan hastalarda total kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid düzeyleri yüksek, HDL kolesterol düzeyleri düşük bulunmaktadır. Eşlik eden insülin direnci de bu tabloyu kötüleştirmektedir. İnsülin direnci ve metabolik sendromu olan hastalarda trigliserid yüksekliği daha belirgindir.
D vitamini deride kolesterol moleküllerinden sentezlendiği için D vitamini eksikliği ile başa çıkmak için kolesterol sentezinin artırabileceği düşünülmektedir. D vitamini çok düşük olan hastalarda HDL kolesterol düzeyleri de düşük olmaktadır.
D vitamini düzeylerinin yükselmesi, hiperlipidemisi olan hastalara iyi gelir. Bu etki tedavi başlangıcında D vitamini düzeyi belirgin olarak düşük hastalarda daha belirgindir.
Hastaların HDL düzeylerinde belirgin değişiklik olmaksızın total ve KDL kolesterol düzeyleri ile trigliserid düzeylerinde düşme görülür.
Hastalar D vitamini takviyesi ile birlikte düzenli egzersiz yaptıklarında düşme çok daha belirgin olarak görülmektedir.
D vitamini düzeyleri güneşlenme sonrası yükseldiğinde, kolesterol ve trigliseridler üzerine olan düşürücü etkisi çok daha belirgindir.
D vitamini düzeylerinin artması bağırsaklardan emilen kalsiyum miktarını artırır; artan kalsiyum düzeyleri karaciğerde trigliserid ve sentez ve sekresyonunu azaltır. Kalsiyum ayrıca bağırsaklardan yağ asitlerinin daha az emilmesini sağlar. Bir üçüncü neden de kalsiyum etkisi altında, kolesterolden daha fazla safra asidi sentezlenmesi olabilir.
Güneşlenerek D vitamini düzeyleri yükseldiği zaman, hem ciltte daha fazla kolesterol kullanılmış, olur, hem de güneş ışınlarının etkisi ile ciltte antioksidan ve damar genişlemesi yapan nitrik oksit molekülleri sentezi artar. Oksidatif stresin azalması uzun vadede lipit profilini olumlu olarak etkiler.
Düşük D vitamini düzeylerine paralel olarak artan parathormon düzeyleri de trigliserid düzeylerini artmasına katkıda bulunur. Düşen parathormon ve yükselen D vitamini düzeylerine paralel olarak İyi kolesterol HDL kolesterol düzeyleri de artar.
Ayrıca D vitamini düzeylerinin yükselmesi insülin duyarlılığını artırarak enflamasyonu azaltır; her ikisi de kolesterol ve özellikle trigliserid düzeylerini düşmesine yardımcı olur.
Kilolu/obez kişilerde D vitamini düzeyleri çoğunlukla düşük, kolesterol ve trigliserid düzeyleri yüksektir. D vitamini düzeyleri kilo vermeyi kolaylaştırarak da kolesterol ve trigliserid düzeylerinde düşmeyi kolaylaştırır. Kilolu/obez ve dislipidemik hastaların daha fazla tüketmeye eğilimli oldukları fruktoz/rafine şeker/yüksek fruktozlu mısır şurubu bağırsaklarda D vitaminini bağlayarak emilimini azaltır.
Çalışmalarda:
Güneşin etkisi ile D vitamini düzeylerini yükseltmek, kolesterol düzeylerini düşürmede daha başarılı olmuştur.
Ağızdan takviye verildiğinde ise seyrek olarak yüksek doz D vitamini takviyesi yerine, her gün düzenli olarak D vitamini almak daha etkili olmuştur.
Ağızdan D vitamini takviyesi 8 hafta süreyle verildiğinde belirgin etki görülmemiş, hastaların en az 6 ay süreyle takviye alması gerektiği düşünülmüştür.
Güneşin etkisi ile sentezlenene D vitamininde toksisite riski yoktur, belli bir düzeyin üstüne çıktığında D vitamini sentezi durmaktadır.
Mart sonu-Ekim başı, öğlenleri 15-20 dakika yanmayacak/kızarmayacak kadar güneşlenmek yeterlidir. 30 dakikadan fazla güneşlenmek tüm cilt kanserleri riskini artırır. Güneşlenirken mutlaka güneş takarak gözlerinizi UV ışınlardan koruyun.
Eğer öğlenleri dışarı çıkma fırsatınız yoksa, doktorunuza danışıp, düzeylerinize baktırdıktan sonra D vitamini takviyesi alabilirsiniz. Ama dışarı çıkamıyorsanız, pencereyi açarak (cam UVB ışınları yutar) pencere önünde veya balkonda/işyerleri teraslarında zaman geçirmeye, artı hafta sonları mutlaka öğlen güneşi alın.
Güneş koruyucu sürmeden 15-20 güneşlendikten sonra güneş koruyucu sürerek güneşlenmeye devam edebilirsiniz J
Güneşlenmek/ D vitamini takviyesi ile birlikte egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek, kolesterol düzeylerini daha fazla düşürdüğü gibi, uzun vadede kalp damar ve beyin sağlığınızı da olumlu etkiler.
Hem D vitamini düzeylerinizi, hem de serotonin düzeylerinizi artırmak için yüksek fruktozlu mısır şurubu ve işlenmiş gıdaları hayatınızdan çıkartın. Trigliserid düzeyleri, insülin düzeyleri ile paralel olarak yükseldiği için sağlıklı şeker (meyve, bal, nişastalı sebzeler) tüketiminizi abartmayın.
Referanslar
1. Dibaba DT. Effect of vitamin D supplementation on serum lipid profiles: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2019 Dec 1;77(12):890-902. doi: 10.1093/nutrit/nuz037. PMID: 31407792. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31407792/
2. Jastrzebski Z, Kortas J, Kaczor K, Antosiewicz J. Vitamin D Supplementation Causes a Decrease in Blood Cholesterol in Professional Rowers. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2016;62(2):88-92. doi: 10.3177/jnsv.62.88. PMID: 27264092. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jnsv/62/2/62_88/_pdf/-char/en
3. AlQuaiz AM, Kazi A, Youssef RM, Alshehri N, Alduraywish SA. Association between standardized vitamin 25(OH)D and dyslipidemia: a community-based study in Riyadh, Saudi Arabia. Environ Health Prev Med. 2020;25(1):4. Published 2020 Jan 15. doi:10.1186/s12199-019-0841-5 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6964076/
4. Ponda MP, Dowd K, Finkielstein D, Holt PR, Breslow JL. The short-term effects of vitamin D repletion on cholesterol: a randomized, placebo-controlled trial. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2012;32(10):2510-2515. doi:10.1161/ATVBAHA.112.254110 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3633472/
5. Islam MZ, Shamim AA, Akhtaruzzaman M, Kärkkäinen M, Lamberg-Allardt C. Effect of vitamin D, calcium and multiple micronutrients supplementation on lipid profile in pre-menopausal Bangladeshi garment factory workers with hypovitaminosis D. J Health Popul Nutr. 2014 Dec;32(4):687-95. PMID: 25895202; PMCID: PMC4438699. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25895202/
6. Ramiro-Lozano JM, Calvo-Romero JM. Effects on lipid profile of supplementation with vitamin D in type 2 diabetic patients with vitamin D deficiency. Ther Adv Endocrinol Metab. 2015;6(6):245-248. doi:10.1177/2042018815599874 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4647130/
7. Ponda MP, Liang Y, Kim J, Hutt R, Dowd K, Gilleaudeau P, Sullivan-Whalen MM, Rodrick T, Kim DJ, Barash I, Lowes MA, Breslow JL. A randomized clinical trial in vitamin D-deficient adults comparing replenishment with oral vitamin D3 with narrow-band UV type B light: effects on cholesterol and the transcriptional profiles of skin and blood. Am J Clin Nutr. 2017 May;105(5):1230-1238. doi: 10.3945/ajcn.116.150367. Epub 2017 Feb 22. PMID: 28228421; PMCID: PMC5402037. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5402037/