Magnezyum ve Beyin

Düşük magnezyum düzeyleri:

• Beyinde uyarılabilirlik artışı (NMDA reseptörlerinde aktivasyon ve glutamat etkinliğinde artış)

• Sakinleşememe (sakinleştirici nörotransmitter GABA etkinliğinde azalma)

• Sinir hücrelerinde kolay uyarılabilirliğe neden olur.

Ayrıca düşük magnezyum düzeyleri kronik enflamasyon, oksidatif streste artış ve D vitamini düzeylerinde düşmeye neden olarak da beyni ve sinir sistemini etkiler.

Magnezyum beyinde GABA reseptörlerine bağlanarak benzodiazepin etkisi gösterir; bu etkisi ile sinirlilik, ağrı, nöbet geçirme ve kaygı bozukluğu üzerinde iyileştirici etkisi vardır.

Magnezyum aynı zamanda beyinde oksidatif stresi azaltıcı etki gösterir.

DNA tamirinde stabilizasyon sağlar.

Sinaptik plastisitede ve yeni beyin yolakları oluşumunda rol alarak hem beyni hem de davranış esnekliği sağlar.

Magnezyum düzeyleri düşünce yükselen kalsiyum düzeyleri artmış reaktif oksijen partikülleri ile birleşince oksidatif stres ve enflamasyon artışına neden olur.  Artan kalsiyum düzeyleri P maddesinin artışına neden olur; ağrılar tetiklenebilir veya şiddetlenebilir. P maddesi (ağrı maddesi) aynı zamanda mast hücrelerinden histamin salınımına yol açan önemli enflamasyon artırıcı enflamatuar kimyasaldır.

Magnezyum eksikliği sonucu artan P maddesi hem tek başına, hem de mast hücresi aktivasyon yaparak, histamin düzeylerinde artışa neden olur.

Magnezyum takviyesi tüm bu nedenlerle ağrıların sıklık ve şiddetini azaltır. Migren hastalarında çok sık görülen yüksek tansiyon ve insülin direnci üzerine iyileştirici etki göstererek diğer bir yoldan ağrıların kontrol altına alınmasını sağlar.

GABA etkinliğini arttırması hem migrene hem de migren ile birlikte epilepsisi olan hastalara iyi gelir.

Parkinson hastalığı ve Alzheimer hastalığı

Magnezyum takviyesi antienflamatuvar etki ile birlikte hem sinir hücresi uyarılabilirliği  hem de oksidatif stresi azaltarak nörodejeneratif süreçleri yavaşlatarak nörodejenerasyonu olan hastalarda uzun vadede hastalık sürecini yavaşlatabilir.

Epilepsi

Magnezyum beyin uyarılabilirliğini azaltarak (NMDA reseptörlerini antagonize ederek), GABA benzeri etki göstererek, sinir hücresi membranlarını stabile ederek, epilepsisi olan hastalarda var olan tedavinin etkinliğini artırır. Ayrıca hem beyinde hem de tüm vücutta enflamasyonu ve enflamatuar sitokin salınımını azaltarak da yarar gösterir. Statusa giren hastalarda parenteral magnezyum takviyesi statusu durdurabilir.

Beyin damar hastalıkları

• Beyin ve kalp damarlarında damar direncini azaltarak/ yüksek tansiyonu düşürerek
• Antienflamatuar etki ile
• Kan pulcuklarının toplanmasını/ pıhtılaşma eğilimini azaltarak
• Oksidatif stresi azaltarak
• Kalsiyum ve potasyum dengelerini düzenleyerek
• Atardamarlarda damar kalınlaşmasının önüne geçerek/azaltarak
• Endotel sağlığını düzelterek
• Lipid profilini düzelmesine yardımcı olarak
• İnsülin direncini azaltarak
• Aritmileri azaltarak 
• Karaciğer yağlanmasını azaltarak

Magnezyum hem beyin damar hem de kalp damar hastalıklarının riskini azaltır.

Kaslar/ kas ağrıları/ fibromiyalji

Magnezyum, oksijen alımı, elektrolit dengesi ve enerji üretimi üzerine etkileri ile kasların normal işlevlerinin düzenlenmesinde söz sahibidir; hem aktif hareket halinde hem de dinlenme halinde kaslar için gereklidir.

Kas kasılması için gerekli olan kalsiyuma ters etki ederek, özellikle kasılmış halde kalan/gergin kasların rahatlatılmasında görev alır. Magnezyumun kas krampları üzerine iyileştirici etkisi uzun zamandan beri bilinmektedir. Ayrıca magnezyum kas kasılması için gerekli olan ATP üretiminde de görev aldığı için egzersiz sonrası yorgunluk ve kronik yorgunluğu olan hastaların yakınmalarını azaltmaktadır.

İşitme kaybı/kulak çınlaması

İşitme, işitme sinirleri tarafından sağlandığı için; magnezyumun beyin üzerine etkileri (sakinleştirici, uyarılabilirliği azaltıcı, oksidatif stresi azaltıcı, damar açıcı, antienflamatuar etkileri) işitme kaybının önüne geçmede ve çınlamanın kontrolünde işe yaramaktadır. Ayrıca diğer ilaçlar nedeniyle ortaya çıkan işitme kaybı/çınlamayı da azaltabilir.

Huzursuz bacaklar sendromu

Magnezyumun hem beyin hem de sinir hücreleri üzerine sakinleştirici etkisi, GABA benzeri etkileri ile birleşince huzursuz bacaklar sendromu yakınmalarına iyi gelir. Fazla kahve tüketimi hem tak başına hem de magnezyum düzeylerini düşürerek bulguları artırır; takviyeler kahvenin bu etkisini bir miktar azaltabilir.

---

Magnezyum eksikliği ve depresyon ilişkisi için bu yazıya bakabilirsiniz.

• Hangi magnezyumu, ne almalıyız sorusuna daha önce cevap vermiştim; burada bulabilirsiniz.
• Magnezyum dengeleri, besinlerle alınana alınan magnezyumun bağırsaklardan daha fazla/daha eksik emilimi, kemik depolarında daha fazla/daha eksik depolanması ve böbreklerden daha fazla/daha az atılması üzerinden sağlanır.
• Gelişmiş ülkelerde toplumun en az %50’sinin magnezyum alımının yetersiz olduğu düşünülmektedir.
• Besinlerle ve takviye olarak alınan magnezyum düzeyleri düşükse (tek seferde alınan magnezyum miktarı) bağırsaklardan emilim %80 , alım fazlaysa emilim %20 oluyor. Tabii eğer magnezyum eksikliği varsa bu oranlar daha fazla emilim yönünde olur.
• Magnezyum almadan fazla miktarda kalsiyum alınması böbreklerden magnezyum atılımını artırarak magnezyum eksikliğine neden olur.

Kaynaklar:

• Kirkland AE, Sarlo GL, Holton KF. The Role of Magnesium in Neurological Disorders. Nutrients. 2018;10(6):730. Published 2018 Jun 6. doi:10.3390/nu10060730
• Mathew, A.A., Panonnummal, R. ‘Magnesium’-the master cation-as a drug—possibilities and evidences. Biometals 34, 955–986 (2021). https://doi.org/10.1007/s10534-021-00328-7
• Takemoto S, Yamamoto A, Tomonaga S, Funaba M, Matsui T. Magnesium deficiency induces the emergence of mast cells in the liver of rats. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2013;59(6):560-3. doi: 10.3177/jnsv.59.560. PMID: 24477254.