Çocukluk çağı travmaları çocuklukta yaşanan; çocuğun güvenlik duygusuna, düzen hissine ve temel yaşam haklarına zarar veren, ruhsal ve fiziksel bütünlüğünü tehdit eden olaylardır.
Çoğunlukla travmaya neden olan kişi çocuğun yakınları, kendisine bakanlar veya çocuğun tanıdığı erişkinlerdir.
Travmalar duygusal, fiziksel ve/veya cinsel olabilir.
Duygusal şiddet/ihmal
- Bağırılmak, saldırıya uğramak, tehdit edilmek, küfredilmek, terörize edilmek
- Eleştirilmek
- Alay edilmek
- Küçümsenmek, aşağılanmak
- Haksız yere yargılanmak ve cezalandırılmak, başkalarının hataları veya kusurları için suçlanmak
- Önemsenmemek, ilgisiz kalınmak
- Görmezden gelinmek, duyulmamak, değer verilmemek
- Beğenilmemek
- Reddedilmek
- Anne, baba veya bakan kişinin ölümü
- Anne ve/veya babadan iş veya savaş nedeniyle ayrı yaşamak
- Anne-baba boşanması
- Okulda zorbalığa maruz kalmak
- İzole edilmek
- Aile aktivitelerinin dışında bırakılmak
- Okul dışı aktivitelerine katılma izni alamamak
- Madde ve alkol kullanımına, çalmaya, yalan söylemeye ve zorbalığa teşvik edilmek ve yüreklendirilmek
- Yaşıyla uyumlu olmayacak şekilde ebeveynlerine veya kardeşlerine bakmak zorunda kalmak, ev işlerinde mantıksız beklentilere cevap vermeye çalışmak
- Bir ânı diğerine uymayan dengesiz ebeveynlerle büyümek
Fiziksel şiddet ve ihmal
- Tokat, yumruk, dayak atmak
- Tekmelemek
- Cisimle (sopa, ağır cisim, kemer) vurmak
- Yanık oluşturmak (sigara, ütü, kızgın yağ vs)
- Yemek vermemek
- Hastalık hâlinde gerekli tıbbi bakım için girişimde bulunmamak
- Yetersiz bakım yapmak (hastaneye/doktora götürmemek, ilaçları vermemek, yara bakımı yapmamak
Cinsel şiddet
- Çocuğa uygun olmayan şekilde dokunmak
- Çocuğa uygun olmayan şekilde sarılmak
- Çocuğu uygun olmayan şekilde okşamak
- Çocuğa uygun olmayan şekilde yaklaşmak
- Oral ilişkiye zorlamak
- Cinsel ilişkiye yeltenmek
- Tecavüz etmek (vajinal ve/veya anal)
- Başkalarının cinsel ilişkisini izlemeye zorlamak
Travmalar insanın kendi bedeni ile ilişkisini bozar, kişinin kendine zarar verecek şekilde davranmasına, beslenmesine ve ilişkiler içerisine girmesine yol açar.
Travmanın bedendeki etkileri
- HPA ekseninin bozulması
- Kronik stres yanıtı
- Hipokampüste hücre kaybı/küçülme
- Prefrontal kortekste küçülme ve gri madde azalması
- Artmış sempatik baskınlık
- Azalmış parasempatik aktivite
- Serotonin metabolizması bozuklukları
- Doğumsal bağışıklık sisteminde işlev bozukluğu
Çocukluk çağı travması sonrası görülen hastalıklar
- Depresyon ve kaygı bozuklukları
- Uyku bozuklukları
- İlaç, alkol ve madde bağımlılıkları
- Kronik ağrı sendromları, fibromiyalji
- Migren, gerilim tipi baş ağrısı
- İrritabl bağırsak sendromu
- Kronik yorgunluk sendromu
- Yeme içme bozuklukları, anoreksi, bulimi
- Obezite
- Metabolik sendrom, Tip II diyabet
- Kronik pelvik ağrı, kronik prostatit, endometriozis
- Kalp-damar hastalıkları
- Karaciğer ve akciğer hastalıkları
- Menopoza geçişte daha fazla terleme, sıcak basması, uykusuzluk ve depresyon
- Otoimmün hastalıklar
Çocukluğunuzu anladığınız zaman ağrılarınızı da anlarsınız. Anlamak iyileşmeyi başlatır, iyileşmenin ilk adımıdır.
Kaynak:
Artık Ağrımasın, Banu Taşcı Fresko, 2019. Paloma Yayınevi.
