Artmış Bağırsak Geçirgenliği (Sızdıran bağırsak, leaky gut)

Bağırsakların iç yüzeyi tek sıra bağırsak hücreleri (enterositler) ile kaplıdır. Bağırsak içerisindeki sıvılar ve besin maddeleri bu hücrelerin parmaksı çıkıntılarından (villi-mikrovilli) emilir. Bağırsağın içerisindeki toksinlerin, bakterilerin, sindirilmemiş besin maddelerinin bağırsaklardan kana geçmesine engel olmak için bu bağırsak hücrelerinin arasında sıkı bağlantılar (tight junction) bulunur. Bu sıkı bağlantılar ve/veya hücreler bir şekilde hasar görürse, bağırsağın içerisindeki emilimi istenen-istenmeyen, uygun olan-olmayan her şey bağırsak bariyerini geçer ve kana karışır. Buna artmış bağırsak geçirgenliği (sızdıran bağırsak; leaky gut) denir.

Sıkı bağlantıların açık veya kapalı olmasını düzenleyen/denetleyen molekülün ismi zonulin’dir. Zonulin’i etkileyerek sıkı bağlantıların açık kalmasına neden olan faktörlerin başında gluten proteininin içindeki gliadin gelmektedir. Hassas olan olmayan herkeste fazla miktarda alınan gluten bağırsakta artmış geçirgenliğe yol açar. Bu etki gluten hassasiyeti olan kimselerde daha belirgindir; çölyak hastalarında ise direkt parmaksı çıkıntılara karşı gelişmiş bağışıklık yanıtı söz konusudur.

Dr. Alessandro Fasano ve arkadaşları, çölyak hastalığı ve Tip I diyabet hastalarında, hastalığın oluşumuna zonulin işleyişindeki problemlerin neden olduğunu gösterdiler.

Çölyak hastalığı ve Tip I diyabet dışında;

• İrritabl bağırsak sendromu
• Besin entoleransları
• Otoimmün hastalıklar
• Otizm spektrumu hastalıkları
• Depresyon
• Hashimoto tiroiditi
• Metabolik sendrom

gibi hastalıkların oluşumuna veya ilerlemesinde artmış bağırsak geçirgenliğinin katkısı olduğu düşünülmektedir.

Bağırsakta kaçaklar olmaya başlayınca sınırı geçen maddeler arasında besin maddeleri ile birlikte bağırsaktaki bakteriler ve diğer canlılar da yer alır. Bakterilerin hücre yapısında yer alan lipopolisakkarit isimli bir madde bulunur. Bu madde bağırsakların içerisinde bulunduğu zaman bir zararı yoktur. Ancak bağırsak çeperini geçip bağışıklık sistemi hücreleri ve vücut dokuları ile temasa geçince şiddetli enflamatuar yanıta neden olur. Endotoksin de denen bu maddenin yol açtığı enflamasyon;

• Depresyon
• Parkinson hastalığı
• Alzheimer hastalığı
• Metabolik sendrom kötüleşmesi
• Migren kötüleşmesi
• Fibromiyalji ağrılarının artmasına neden olabilir.

Yaygın olarak yapılan besin entolerans testleri, artmış bağırsak geçirgenliğine bağlı geçen maddelere karşı vücudun verdiği İg G cinsinden bağışıklık yanıtını ölçer. Yani açılan deliklerden içeri geçen tüm yediğiniz besin maddelerine karşı yanıt oluşması mümkündür. Bu bir alerji testi değildir, artmış bağırsak geçirgenliğiniz olduğunu ve belli besinlere karşı vücudunuzun tepki verdiğini gösterir (besin alerjileri için alerji bölümüne bakınız).

İg G testinde pozitif çıkan besin maddelerini almayı kesen hastaların migren ve fibromiyalji ağrı şiddet ve sıklığında belirgin azalma görülmüştür.

Artmış bağırsak geçirgenliğini düzeltmek için:

• Mikrobiyom dengelerini düzeltin
• Prebiyotik ve probiyotik takviyesi kullanın
• Lifli gıdalar tüketin, sebze tüketiminizi artırın
• Gluten içeren besinler tüketmeyin
• Rafine ve katkı maddesi içeren gıdalar tüketmeyin
• Histamin entoleransınız yoksa kombuça çayı veya fermente besinler tüketin.
• Kemik suyu ve kemik suyu kullanılarak yapılmış sebze çorbası tüketin. Histamin entoleransınız varsa organik tavuk kemiklerini kısa süreli (1-2 saat) kaynatarak kemik suyu elde edin.
• Rafine gıdalar tüketmeyin
• Şeker kullanmayın
• İşlenmiş, paketlenmiş ürünler tüketmeyin
• İşlemiş et ürünleri tüketmeyin
• Doymuş yağları aşırı miktarda tüketmeyin
• Alkol tüketmeyin
• Sigara kullanmayın
• Kafein tüketimin sınırlayın
• Çok ağır ve uzun süre spor yapmayın
• D vitamini düzeylerinizi kontrol ettirin, gerekirse takviye alın
• Sık sık yemek yemeyin (sindirim sistemine dinlenme şansı verin)
• Yemek aralarında bol su için
• Sık ağrı kesici (non steroid antienflamatuar) kullanmayın
• Çok ağır ve uzun spor yapmayın
• Uykunuza dikkat edin
• Stresle baş etmeyi öğrenin

      – Yoga yapın
      –  Meditasyon yapın
      –  Psikolojik yardım alın