Menopoz, yumurtalıklardaki foliküllerin ve ürettikleri hormonların azalması, ardından yumurtalıkların küçülmesi ve östrojen üretiminin durması ile karakterize; her kadının 45-55 yaşları arasında yaşayacağı bir durumdur. Adet döngülerinin bozulmaya başlaması ile kesilmesi arasındaki süreye perimenopoz denir. Bir kadın 12 ay boyunca adet görmemişse artık menopozda kabul edilir.
Cerrahi olarak veya tedavilere bağlı yumurtalıklar alınırsa daha erken menopoza girilir. Bazı kadınlarda genetik olarak, bazen de otoimmün hastalıklara bağlı olarak erken menopoz görülebilir.
Menopoza giriş süreci 4-8 sene sürebilir; bu süreç genellikle 4 bölümde ele alınır:
- Geç üreme çağı; Adet döngüsü veya şeklinde belli belirsiz değişiklikler, aksamalar
- Erken menopoza geçiş dönemi; 10 aylık sürede adet döngülerinde 7 gün veya üzerinde aksama
- Geç menopoza geçiş dönemi; 60 gün üzerinde adet gecikmesi
- Erken post menopoz: Son adeti takip eden 12 ay.
Perimenopoz (erken ve geç menopoza geçiş dönmeleri) döneminde östrojen (özellikle östrodiyol) ve progesteron düzeyleri dalgalanıp tedricen azalır. Perimenopoz ve menopozdaki bulguların çoğuna östrojen düzeylerindeki düşme neden olur/katkıda bulunur.
40’lı yaşlardan itibaren yumurtalıklardaki değişiklikler, 45 yaşlarından itibaren östrojen düzeylerindeki değişiklikler başlar; menopoz yerleşmesine kadar bu süre 6-8 sene sürebilir.
Perimenopoz ve menopoz ile birlikte kadınlarda görülebilecek yakınmalar/bulgular şunlardır:
- Kalp damar hastalıkları riskinde artış, hipertansiyon, kolesterol düzeylerinde artış, çarpıntı
- İnsülin direnci, kilo alma, kilo vermede güçlük, göbek çevresinde yağlanma artışı
- Kemik erimesi
- Vajinal kuruluk
- İdrar yolu şikayetleri, idrar kaçırma
- Cinsel istekte azalma
- Vazomotor bulgular (ani sıcak basması ve gece terlemeleri)
- Bilişsel değişiklikler
- Uyku problemleri
- Depresyon, duygudurum değişiklikleri
- Yorgunluk
- Unutkanlık
- Beyin sisi
- Kilo almaya eğilim
- Kas ve eklem ağrıları, bel ağrısı
- Baş ağrısı
- Histamin entoleransında kötüleşme
- Alzheimer hastalığı ve diğer demansların riskinde artış
Menopoz öncesi/menopoza girerken
- Kilolu olan
- Depresyon ve anksiyete öyküsü olan, tedavi almış olan
- Çocukluk çağı travması olan
- Hareketsiz
- İnsülin direnci olan
- D vitamini düşük
- Sigara içen
- Kahve tüketimi fazla olan kadınlarda yakınmalar daha şiddetli seyreder, daha uzun sürer ve tedaviye daha zor yanıt verir.
