Makat kaşıntısında ayırıcı tanı

Makat ve çevresinde kaşıntı pek çok hastalık nedeniyle olabilir. Dar ve sıkan kıyafetler giyildiğinde, makat çevresi ıslak/ nemli kaldığında ve geceleri daha fazla olabilir. Dışkılama ve egzersiz sonrası kaşıntı artabilir. Kaşımak kaşıntıyı artırarak geçmeyen kaşıntıya neden olabilir. Uzun vadede makat çevresi derisinde yaralanmalar ve deride kalınlaşma görülebilir.

Kaşıntıya sıklıkla kızarıklık ve yanma da eşlik edebilir. 

Çocuklarda ve 40 yaşından sonra daha sık görülür. 

Makat çevresi histamin, bradikinin ve kallikrein düzeylerindeki artışın lokal sinirleri irrite etmesi kaşıntıya neden olur. 

Makat derisinin irrite olması en sık nedendir. İrritasyonun nedeni uygun temizlememe, ishal, aşırı temizlik, temizlik malzemelerine hassasiyet ve ıslaklık/ neme bağlı olabilir. Temizlik malzemelerinin içinde parfüm veya alerjen kimyasal olması, sert tuvalet kağıtları ve sıcak suyla yıkamak kaşıntıya iyi gelmez. İshal kadar sık olmamakla birlikte kabızlık da kaşıntıya neden olabilir. Teri emmeyen veya terlemeye neden olan sentetik içerikli iç çamaşırları kaşıntıyı arttırır. Çok terleme veya egzersiz sonrası mutlaka iç çamaşırı değiştirmek gerekir. Bazı hastaların makat çevresinin daha kıllı olması ve/veya lokal olarak daha fazla terlemeleri kaşıntıyı artırır.  

Asit oranı yüksek, baharatlı ve karbonatlı besinler, kafein ve alkollü içecekler kaşıntıyı artırabilir (domates, narenciye, biberler, süt ürünleri, kutu içecekler, kahve, çay, çikolata)

Alerji, atopi, atopik dermatit, nikel alerjisi, egzama, kontakt dermatit, sedef hastalığı, likeniform hastalıklar, histamin intoleransı ve/veya mast hücresi aktivasyon sendromu ataklar halinde seyreden kaşıntıya neden olabilir. 

Bağırsak parazitleri, kıl kurdu ve mantar enfeksiyonları da diğer kaşıntı nedenleridir. Kıl kurtları gece vakti, anüs çevresine yumurta bırakarak kaşıntıya neden olabilir. Mantar özellikle kandida enfeksiyonları şişman ve/veya yaşlı hastalarda sık görülür. Kandida enfeksiyonu görülen diğer iki grup hasta bağışıklık sistemi baskılayıcı tedavi alan hastalar ve antibiyotik tedavisi alan hastalardır. Tüm viral enfeksiyonlar özellikle herpes virüs ve HPV enfeksiyonu kaşıntıya neden olabilir. 

Çocuklarda streptokok enfeksiyonları anal kaşıntıya neden olabilir. 

Hemoroid, anal bölge hastalıkları (apse, fistül, fissür, kanserler) da kaşıntıya neden olabilir. 

Dahili hastalıklar; demir eksikliği anemisi, diyabet, tiroid hastalıkları ve üremi de kaşıntıya neden olur. 

Tanı için: 

1. Kıl kurdu şüphesi halinde gece yatmadan makat çevresine selobant yapıştırmak
2. Makat çevresi deri kültürü, mantar incelemesi
3. Kontakt dermatit için patch test
4. Diğer alerjiler için bakınız sayfa xx. 
5. Demir ve ferritin, kan şekeri ve tiroid düzeylerinizi kontrol ettirin. 

Öneriler: 

• Poponuzu dışkılama sonrası sadece suyla yıkayın.
• Tuvalet kağıdı ile yumuşak bir şekilde nemi alın, silmek için kullandığınızda su ile ıslatın.
• Yatmadan önce poponuzu ılık su ile yıkayın, çok sıcak ve uzun süreli duşlar almayın.
• Gerekirse saç kurutma makinesi ile kurutun. 
• Islak mendiller kimyasal ve parfüm içerir, kullanmayın. Kolonya ve alkol sürmeyin. 
• Gece çok kaşınıyorsanız, tırnaklarınızı kısa kesin, gerekirse pamuk eldiven takın.
• Sadece rahat, sıkmayan pamuklu iç çamaşırı kullanın.
• G string veya sentetik iç çamaşırı kullanmayın.
• Külotlarınızı yüksek ısıda, hipoalerjenik bebek deterjanı ile yıkayın. 
• Geceleri çok kalın giyinmeyin, üzerinizi çok örtmeyin. 
• Baharatlı ve asidik besinler tüketmeyin. 
• Histamin listelerine dikkat edin. 
• Acil durumlarda pişik kremi kullanabilirsiniz (tam temizlik yaptıktan sonra).
• 5 günden uzun süren veya tekrar eden makat kaşıntınız varsa hekiminize müracaat edin. 
• Stres pek çok bulguyu artırdığı gibi makat kaşıntınızı da artırır; stresle baş etmeyi öğrenin.