D vitamini düzeylerimiz neden düşük?
D vitamini düzeylerinin düşmesine pek çok etken katkıda bulunur.
Yazın (bahar sonundan sonbahar başına kadar) öğlen saatlerinde vücudun %40’ının 20 dakika boyunca direkt güneş ışığına maruz kalması D vitamini düzeylerinin düşmemesini sağlar.
- Ekvatordan uzak yaşamak
- Kış ve kış sonu mevsimi
- Kadın olmak
- Tesettür giyinmek
- Ofis/plaza ‘da çalışmak
- Hava kirliliği
- Güneş kremi kullanmak
- Sokağa az çıkmak (pandemi ve sokağa çıkma yasakları)
- Doğada az zaman geçirmek
- Prematüre doğum
- 60 yaş üstünde olmak
- Koyu tenli olmak
- Fazla kilolu/obez olmak
- Alkolizm
- Uzun süre hastanede kalmak
- Yatalak olmak
- Bakım evinde yaşamak
- Bağırsaklardan D vitamini emiliminin düşük olması
- Kısa bağırsak sendromu
- Mide küçültme ameliyatı
- Enflamatuar bağırsak hastalıkları ( Crohn hastalığı, ülseratif kolit)
- Kronik pankreas yetersizliği
- Kistik fibroz
- Vücutta azalmış aktif D vitamini sentezi
- Siroz
- Karaciğer hastalığı
- Karaciğer yetmezliği
- Paratiroid hastalıkları
- Böbrek yetersizliği
- Genetik defektler
- Karaciğerde artmış yıkım (aşağıya bakınız)
- Granülomatöz hastalıklar: tüberküloz, sarkoidoz, histoplazmoz
Beslenme
- Balık tüketmemek / az tüketmek
- Hayvansal besin tüketmemek
- Günlük DYA tüketimi az olmak
- Batı tipi beslenmek
Bazı ilaçlar uzun süreli kullanım sonrasında D vitamini düzeylerinde düşmeye neden olabilir:
- Bağırsaklardan azalmış emilime yol açan ilaçlar:
- Müshiller
- Kolesterol emilimini azaltan ilaçlar (kolestriramin, kolestipol)
- Orlistat
- Karaciğerde artmış yıkıma yol açan ilaçlar:
- Deksametazon, prednizon, diğer kortikosteroidler
- Epilepsi ilaçları (fenobarbital, fenitoin, karbamazepin)
- Tüberküloz tedavisi (rifampin, izoniazid)
- Antibiyotikler (klotrimazol)
- Tansiyon ilaçları (nifedipin)
- Mide ilaçları (simetidin)
- Kanser tedavisi ve anti östrojenler (siklofosfamid, taksol, tamoksifen)
- İdrar söktürücü ilaçlar (spironolakton)
- Mantar tedavisi (klotrimazol, ketokonazol)
- AIDS tedavisi( efavirenz, AZT)
- Kava kava
- St John’s wort (sarı kantaron)
Referanslar:
1. Ne yiyeceğimi Şaşırdım , 2021.
2. Gröber U, Kisters K. Influence of drugs on vitamin D and calcium metabolism. Dermatoendocrinol. 2012;4(2):158-166. doi:10.4161/derm.20731 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3427195/pdf/de-4-158.pdf
3. Sizar O, Khare S, Goyal A, et al. Vitamin D Deficiency. [Updated 2021 Jan 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532266/