Kulak Çınlaması

Kulak çınlaması, dışarıdan sesli uyaran olmadan tek veya iki yanlı ses duymaktır. Toplumda 5 ila 10 kişiden biri etkilenir, 55 yaşın üstündekilerin üçte biri kulak çınlaması yaşar. Islık, tıslama, çınlayıcı, vızıldama, gürleme, çıtırtı veya ağustos böceği sesi şeklinde olabilir. Çok büyük oranda işitme kaybı eşlik eder; pek çok hasta ses (işitsel) travması yaşamıştır. 
Kulak çınlamasına eşlik edebilecek yakınmalar: 

• Hiperakuzi: Normal veya normalden düşük sesler hastaya fiziksel rahatsızlık verir
• Mizofoni: Düşük şiddette ve tekrarlayıcı sesler (yemek yeme sesi, sakız çiğneme sesi vb) belirgin rahatsızlığa ve öfkeye yol açar 

• Fonofobi: Hastalar seslerin kendilerini rahatsız edeceğinden korkarlar. 
• İşitme kaybı, konuşulanları anlamama
• Vertigo, baş dönmesi, sarhoşluk hissi, Meniere hastalığı
• Vertebrobaziler yetersizlik: Özellikle 60 yaş üstünde ve kalp damar sağlığı bozuk olan kimselerde, omurgada oluşan kireçlenmeler beyne giden kan miktarında azalmaya yol açabilir. 

Kulak çınlaması (tinnitus) kulaktan beyne giden işitsel yollar ekseninde bir problem nedeniyle görülebilir: Dış tüylü hücreler, timpanik membran, iç kulak, koklea, işitme-denge siniri, beyin sapı veya beyin yüzeyinde bir anomali olabilir. 

Koklea, işitme-denge siniri, beyin sapı veya beyin yüzeyinin uyarılabilirliğinin artışı kulak çınlamasına yol açabilir. Bu uyarılabilirlik artışına stres, fazla glutamat-mono sodyum glutamat tüketimi veya serotonin eksikliği neden olabilir. 

Bir de bu eksen üzerinde problem olmaksızın çınlama yaşayan hastalar vardır, bu hastalarda en sık neden, başın veya boynun kaslarında veya eklemlerinde bir problem olmasıdır; bu çınlamaya somatoduysal çınlama denir. 

Kulak çınlamasının nedenleri, öncesinde olan veya eşlik eden hastalıklar/durumlar:

1. Stres: Stres ne kadar fazlaysa, çınlama o denli yüksektir. 
2. Yaş ve yaşa bağlı işitme azalması: 50 yaşından sonra, oksidatif stres ve kalp damar yapısının bozulması nedeniyle sıklık artar.
3. Depresyon ve/veya anksiyete: Çınlaması olan hastalarda sıklıkla depresyon ve kaygı bozukluğu saptanır, uzun süren çınlamalar hem uykuyu bölerek hem strese neden olarak depresyona neden olabilir. 
4. Geçirilmiş ses travması: Tek, çok büyük bir travma (patlama vb) veya tekrarlayan işitsel travmalar (işyerinde normalin üstünde ses (fabrika, havaalanı, tren kondüktörü, ambulans şoförü, DJ, konser alanı vb), yüksek sesle kulaklıktan müzik dinleme).
5. Geçirilmiş orta kulak enfeksiyonu.
6. Kulak kiri/tıkacı.
7. Tek kulakta işitme kaybı.
8. Meniere hastalığı.
9. Uykusuzluk, günde 6 saatten az uyumak.
10. Sigara içmek: İç kulakta oksidatif strese neden olur. 
11. Kan şekeri yüksekliği, insülin direnci, Tip II diyabet, metabolik sendrom: Yüksek kan şekeri ve/veya yüksek insülin düzeyleri, koklea hücrelerine zarar verir, iç kulak kan akımını bozar, iç kulak sıvısının elektrolit dengelerini etkiler. 
12. Kalp-damar hastalıkları, ateroskleroz, hipertansiyon, kolesterol düzeylerinde yükseklik: İç kulak ve kokleayı besleyen damarlara zarar vererek, kan akımını azaltarak çınlamaya neden olurlar. 
13. Obezite, fazla kilo: Enflamasyon, oksidatif stres ve olası metabolik sendrom bulguları ve D vitamini eksikliği nedeniyle. 
14. Fazla kilo verme veya hamilelik nedeniyle östaki borusu kapanması/açılmaması.
15. Çene eklemi problemleri, diş problemleri, oklüzyon kusurları (bkz. aşağı).
16. Boyun omurgası problemleri (bkz. aşağı).
17. Fibromiyalji: Stres, depresyon, uykusuzluk, oksidatif stres ve vitamin ve mineral eksiklikleri nedeniyle.
18. Baş-boyun-çene kaslarının tetik noktaları (bkz. aşağı).
19. Duruş bozukluğu (bkz. aşağı).
20. Otoimmün hastalıklar.
21. Astım.
22. Migren, küme baş ağrısı
23. Gastroözofajial reflü.
24. Romatoid artrit, osteoartrit: Bu hastalarda hem hastalığın kendisine bağlı artmış enflamasyon ve oksidatif stres hem de hastaların kullandığı non steroid anti enflamatuvarlara (ağrı kesici) bağlı olarak çınlama sıktır. 
25. Fazla kafein tüketmek: Kahve, çay, çikolata ve kola şeklinde. Kafein (ksantinler) adenozin reseptörlerine bağlanarak işitsel yolların uyarılabilirliğini artırır, dış tüylü hücrelerin kasılmasına neden olarak çınlamaya neden olur. Ayrıca kahve içtikten sonra beyinde noradrenalin, glutamat ve adrenalin düzeyleri yükselir. Kahve tüketimini aniden kesmek de yoksunluk belirtileri ile çınlamaya neden olabilir, tüketim tedricen azaltılmalı ve kesilmelidir. 
26. B12 vitamini eksikliği: Hastalarda özellikle gözlerini kapatınca dengesizlik, ayaklarda yanma veya unutkanlık eşlik edebilir. 
27. D vitamini eksikliği: Beraberinde kemik ağrıları, kemik erimesi veya yaygın kas ağrısı eşlik edebilir. 
28. Çinko eksikliği: Özellikle yaşlılarda aranmalıdır.
29. Folik asit eksikliği.
30. Magnezyum eksikliği.
31. Demir eksikliği.
32. Serotonin metabolizması bozuklukları.
33. Meyve, sebze ve balık tüketiminin az olması.
34. Fazla şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi 
35. Fazla monosodyum glutamat tüketimi; fazla glutamat içerikli besin tüketimi (doğal olarak glutamat düzeyi yüksek besinler: mantarlar, olgun domates, olgun peynirler, tütsülenmiş etler, uzun süre kaynamış kemik suyu; katkı maddesi olarak: hidrolize protein ve diğer protein isimli katkı maddeleri)
36. Çölyak hastalığı, non çölyak gluten/buğday hassasiyeti: Hastalarda çınlama ile birlikte dengesizlik, kas/eklem ağrıları ve sindirim sistemi yakınmaları görülebilir. Çınlama glutensiz beslenmeye belirgin cevap verir. 
37. İlaç kullanımı: Aminoglikozid antibiyotikler, diğer antibiyotikler (penisilin, sülfomamidler, vankomisin, azitromisin, klaritromisin, siprofloksasin), idrar söktürücüler (furosemid, asetazolamid, hidroklorotiazid), kemoterapi ilaçları (cisplatin, metotreksat,), non steroidal antienflamatuvarlar, antiaritmik ilaçlar (kinidin, lidokain, propanolol), kinin, antiepileptikler (karbamazepin), antidepresanlar (amitriptilin, trazodon), prednizolon, ACE inhibitörleri, amlodipin, benzodiazepinler (alprozolam, diazepam, lorazepam), izoretyonin (roakütan), atorvastatin, proton pompası inhibitörleri, levotiroksin 
38. Salisilat toksisitesi: Aspirin kullanımı veya salisilat katkı maddeli gıdaların fazla tüketimi sonrası. (Doğal olarak salisilat içeriği yüksek besinler: kuru kayısı, hurma, kuru erik, kuru üzüm, baharatlar, çay)
39. SSRI türü antidepresan kullanımı: Bazı hastalarda tedavi için kullanıldığında iyi gelen SSRI türü antidepresanlar, bazen de kulak çınlamasını tetikleyebilirler. 
40. Fazla/sık alkol tüketimi: alkol iç kulak sıvısının yoğunluğunu değiştirir.
41. Cıva, arsenik, kurşun veya kobalt zehirlenmesi.

Somatoduysal (beden kaynaklı) çınlama

Çene eklemi (temporomandibüler eklem), çevreleyen kaslar, boyun omurgası eklemleri veya çevreleyen kaslardan kaynaklı bir çınlamadır. 

Başın, boynun, kolların hareketleri, gözlerin yukarı-aşağı ve yanlara hareketleri, tetik noktalara baskı uygulama, ellerin ve parmak uçlarının tekrarlayan uyarılması (klavye kullanmak, müzik aleti çalmak vb), koldan parmaklara giden medyan sinirin uyarımı ve ağız ve yüz kaslarının sürekli hareketleri çınlamayı ortaya çıkarabilirler. 

Bunun nedeninin derin ve yüzeysel duysal verileri taşıyan yolların işitsel yollarla olan etkileşimi olduğu sanılmaktadır. Özellikle yüzün duysal verilerinin işlendiği trigeminal sinirin ve gangliyonunun, işitme siniri ve yolları ile etkileşimi çoktur. 

Beynin ve merkezi sinir sisteminin tekrarlayan uyarıla karşısında yerleşmiş yolaklar oluşturması nedeniyle (negatif veya pozitif plastisite), yıllar içerisinde bu etkileşim kalıcı hale gelebilir; buna somatoduysal tinnitus denir. 

Hastanın öyküsünde

• Baş-boyun travması
• Diş, çene veya boyuna manipülasyon, cerrahi girişim
• Baş, boyun, omuzlarda uzun süreli ağrı ve tetik noktalar
• Ağrı ve çınlamanın birbirine eşlik etmesi
• Çalışırken veya uyurken, fizyolojik olmayan postürlerde uzun süre kaldıktan sonra çınlamanın artması
• Diş sıkma, gıcırdatma 
• Baş, boyun veya göz hareketleri ile çınlamada artış

varsa, KBB muayenesinde özellik bulunamamışsa hastanın çınlaması somatoduysal çınlama olarak kabul edilir. 

Hastaların işitme testlerinde kayıp bulunabilir. 

Çene ekleminin kendisi ve çevreleyen kaslarda, şakak ve boyun kaslarında gerginlik ve tetik nokta olduğu zaman hastalar çınlama ile birlikte baş dönmesi, sersemlik ve kulaklarda dolgunluk hissedebilirler. 

Uzun süren kulak çınlamasının sonuçları: 

1. Yorgunluk, halsizlik, isteksizlik
2. Kronik stres
3. Uykusuzluk, uyku bölünmesi
4. Konsantre olma zorluğu
5. Depresyon 
6. Kaygı bozukluğu
7. Sinirlilik

Çınlamam var ne yapayım? 

1. Önce bir KBB uzmanına muayene olun, işitme testi yaptırın. 
2. Ardından bir dahiliye muayenesi ile B12 vitamini, D vitamini, folik asit, çinko, demir ve hücre içi magnezyum değerleri, tiroid fonksiyon testleri, açlık kan şekeri, açlık insülini, son 3 aylık kan şekeri ortalaması (HbA1C), kolesterol düzeyleri ve homosistein değerleri değerlendirilsin. 
3. Yakınmalarınızı sindirim sistemi problemleri (kabızlık, ishal, gastroözofajial reflü, gaz, şişkinlik) eşlik ediyorsa bir gastroenteroloji uzmanına muayene olun, ileri tetkikler ve çölyak testleri değerlendirilsin.
4. Bir nöroloji uzmanına başvurun, muayenenizde veya öykünüzde problem varsa ileri tetkik yapılsın. 
5. Çene ekleminizde problem varsa bir diş hekimine muayene olun.
6. Boynunuzda/boyun omurganızda problem varsa bir fizik tedavi uzmanına muayene olun. 
7. İlaç listelerini doktorunuzla konuşun, değişebilenleri değiştirmelerini isteyin. 
8. Çölyak testleri yapıldıktan sonra glutensiz beslenmeye geçin
9. Rafine şeker tüketmeyin
10. İnsülin direnciniz varsa aralıklı beslenin, şeker ve rafine karbonhidrat tüketmeyin, düzenli egzersiz yapın, doktorunuzdan yardım alın. 
11. Salisilat ve glutamat içeren doğal besinleri azaltın, katkı maddeli besin tüketmeyin. 
12. Sebze ve balık tüketiminizi artırın. Aşırıya kaçmadan her gün meyve tüketin. 
13. Sigara içmeyin.
14. Alkol tüketmeyin. 
15. Uyku hijyenine dikkat edin.
16. Depresyon, kaygı bozukluğu ve kronik stres için psikolojik yardım alın. 
17. Yakınmalarınız geçmezse ağır metal testlerinizi yaptırın. 
18. Somatoduysal çınlamanız varsa:

• Boyun esnetme ve güçlendirme hareketlerini öğrenin, yapın
• Diş gıcırdatması için gece ateli alın
• Çene kaslarına Botoks yaptırın
• Manüel terapi (kayropraksi/osteopati) yaptırın
• Tetik nokta enjeksiyonu veya masajı yaptırın 
• Boyun kaslarına sıcak uygulama yapın
• Baş-boyun kaslarına masaj yaptırın
• Kuru iğne tedavisi yaptırın
• Akupunktur yaptırın
• Düzenli tüm beden egzersizi yapın
• Stresle baş etmek ve duruş bozukluğuna yönelik yoga yapmayı öğrenin, düzenli olarak yapın. 

Referanslar

1. Sanchez TG, Rocha CB. Diagnosis and management of somatosensory tinnitus: review article. Clinics (Sao Paulo). 2011;66(6):1089-1094. doi:10.1590/s1807-59322011000600028
2. Michiels S, Ganz Sanchez T, Oron Y, et al. Diagnostic Criteria for Somatosensory Tinnitus: A Delphi Process and Face-to-Face Meeting to Establish Consensus. Trends Hear. 2018;22:2331216518796403. doi:10.1177/2331216518796403
3. Pavaci S, Tortorella F, Fioretti AB, et al. Analysis of the audiological characteristics and comorbidity in patients with chronic tinnitus. Audiol Res. 2019;9(2):231. Published 2019 Dec 19. 
4. Dawes P, Cruickshanks KJ, Marsden A, Moore DR, Munro KJ. Relationship Between Diet, Tinnitus, and Hearing Difficulties [published online ahead of print, 2019 Jul 25]. Ear Hear. 2019;10.1097/AUD.0000000000000765. 
5. Singh C, Kawatra R, Gupta J, Awasthi V, Dungana H. Therapeutic role of Vitamin B12 in patients of chronic tinnitus: A pilot study. Noise Health. 2016;18(81):93–97. 
6. Santosh UP, Rao MS. Incidence of Hypothyroidism in Meniere’s Disease. J Clin Diagn Res. 2016;10(5):MC01–MC3. 
7. Kim HJ, Lee HJ, An SY, et al. Analysis of the prevalence and associated risk factors of tinnitus in adults. PLoS One. 2015;10(5):e0127578.
8. Santos MD, Bittar RS. Vertigo and metabolic disorders. Int Tinnitus J. 2012;17(1):16–20.
9. Catalani S, Rizzetti MC, Padovani A, Apostoli P. Neurotoxicity of cobalt. Hum Exp Toxicol. 2012;31(5):421–437. 
10. Nowak K, Banaszewski J, Dabrowski P, Szymiec E, Szyfter W. Szumy uszne w chorobach ogólnoustrojowych [Tinnitus in systemic diseases]. Otolaryngol Pol. 2002;56(2):213–216.
11. Cil ÖÇ, Zateri C, Güçlü O, Oymak S, Tezcan E. The effect of fibromyalgia treatment on tinnitus [published online ahead of print, 2020 Jan 3]. Am J Otolaryngol. 2020;102390. 
12. Bressi F, Casale M, Papalia R, et al. Cervical spine disorders and its association with tinnitus: The “triple” hypothesis. Med Hypotheses. 2017;98:2–4. 
13. Miller CW. Development of Tinnitus at a Low Dose of Sertraline: Clinical Course and Proposed Mechanisms. Case Rep Psychiatry. 2016;2016:1790692. 
14. Claus-Frenz Claussen: Chemically Induced or Drug Induced Tinnitus. The International Tinnitus Journal 1996, 2:1–2. 
15. Lu T, Li S, Ma Y, et al. Positive Correlation between Tinnitus Severity and Poor Sleep Quality Prior to Tinnitus Onset: a Retrospective Study [published online ahead of print, 2020 Jan 11]. Psychiatr Q. 2020;10.1007/s11126-019-09708-2. 
16. Park E, Kim H, Choi IH, et al. Psychiatric Distress as a Common Risk Factor for Tinnitus and Joint Pain: A National Population-Based Survey [published online ahead of print, 2019 Dec 18]. Clin Exp Otorhinolaryngol. 
17. Hahad O, Prochaska JH, Daiber A, Muenzel T. Environmental Noise-Induced Effects on Stress Hormones, Oxidative Stress, and Vascular Dysfunction: Key Factors in the Relationship between Cerebrocardiovascular and Psychological Disorders. Oxid Med Cell Longev. 2019;2019:4623109. Published 2019 Nov 11. doi:10.1155/2019/4623109
18. Koca TT, Seyithanoglu M, Sagiroglu S, Berk E, Dagli H. Frequency of audiological complaints in patients with fibromyalgia syndrome and its relationship with oxidative stress. Niger J Clin Pract. 2018;21(10):1271–1277. 
19. Paulin J, Andersson L, Nordin S. Characteristics of hyperacusis in the general population. Noise Health. 2016;18(83):178–184. doi:10.4103/1463-1741.189244
20. Antonaci F, Sjaastad O. Cervicogenic headache: a real headache. Curr Neurol Neurosci Rep. 2011;11(2):149–155. 
21. Sahin N, Karataş O, Ozkaya M, Cakmak A, Berker E. Demographics features, clinical findings and functional status in a group of subjects with cervical myofascial pain syndrome. Agri. 2008;20(3):14–19.
22. Bayazit YA, Gürsoy S, Ozer E, Karakurum G, Madenci E. Neurotologic manifestations of the fibromyalgia syndrome. J Neurol Sci. 2002;196(1-2):77–80. doi:10.1016/s0022-510x(02)00032-1
23. Di Berardino, F.; Zanetti, D.; Socci, M.; Elli, L. Gluten Sensitivity Biomarkers in Menière’s Disease: Is It a Gluten Related Disorder?. Preprints 2017, 2017050023 (doi: 10.20944/preprints201705.0023.v1). 
24. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tinnitus/symptoms-causes/syc-20350156
25. https://doi.org/10.1016/j.amjoto.2017.12.002
26. Onishi ET, Coelho CCB, Oiticica J, et al. Tinnitus and sound intolerance: evidence and experience of a Brazilian group. Braz J Otorhinolaryngol. 2018;84(2):135-149. /doi:10.1016/j.bjorl.2017.12.002 
27. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/037859559090144E
28. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10842598/
29. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26342399/
30. http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1808-86942014000500416 
31. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6380207/
32. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4942296/

33. http://arquivosdeorl.org.br/additional/acervo_eng.asp?id=142
34. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25554004/
35. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17956784/