PPİ Tedavi ve Demans

Uzun süreli ve reçetesiz mide koruyucu proton pompası inhibitörleri tedavisi sonucu demans ve Alzheimer hastalığı riski artar

PPİ kullanan hastaların demans ve Alzheimer hastalığı riski artar. PPİ ilaçlar beyinde tau ve amiloid beta kaynaklı nörotoksisiteyi artırır. Bunu vaküol/lizozim pompalarının işlevlerini bozarak amiloid beta plaklarının temizlenmesini engelleyerek ve tau fosforilasyonunu artırarak yaparlar. PPİ’ların aynı zamanda hippokampal nöroplastisiteyi de etkilediği düşünülmektedir. İyon pompalarının etkilenmesi ile nöron membran potansiyellerinde ve elektrokimyasal gradyanlarında değişiklikler olabilmektedir. 

Hayvan çalışmalarında en çok lansoprazole bağlı olarak amiloid beta plak oluşumu görülür. Amiloid plaklar oksidatif ve enflamatuar değişikliklere neden olur; bu değişiklikler hücrelerin enerji kullanmasında hem de hücreler arası sinaptik iletişimde problemlere neden olur. 

Omeprazol kullanan hastaların kaydetme, motor ve cevap verme hızları azalır, yeni bilgileri öğrenme yetenekleri, dikkat ve bilgiyi saklama yetileri geriler. Lansoprazol kullanan hastalar karmaşık problemleri daha zor çözerler. Esomeprazol ise dikkat dağınıklığı yapar, planlama yetisini bozar.

PPİ tedavinin hastalarda depresyonu ve depresif bulguları artırabildiği bilinmektedir. Depresyon tek başına ve/veya benzer nedenlerle ortaya çıkabildiği için demans gelişimi için bir risk faktörüdür. 

Demans oluşumuna neden olabilecek veya katkıda bulanabilecek diğer PPİ kaynaklı faktörler: B12 vitamini eksikliği, homosistein düzeylerindeki yükseklik, D vitamini düzeylerinin düşmesi, oksidatif stres, insülin direnci ve nöroenflamasyondur. B12 eksikliği ve homosistein yüksekliği damar endotel hücrelerinde harabiyete neden olarak demans oluşum sürecini hızlandırabilir. 

Tüm bu etkiler uzun zamandan beri ilaç kullanmakta olan, başka ilaçlar alan ve 60 yaşın üzerindeki hastalarda daha belirgindir. Hiperlipidemi, iskemik kalp damar hastalığı ve yüksek tansiyon varlığı demans gelişme riskini artırır. 

*

Yukarıdaki bilgiler ışığında kullandığınız PPİ ilacı doktorunuza sormadan aniden bırakmayın. Uzun süreli PPİ kullanımı midede gastrin seviyelerini yükselttiği için bırakma sonrası yakınmalarında belirgin artış meydana gelebilir. Doktorunuzun önerisi ile tedricen azaltmak/kesmek ve gerekirse diğer mide koruyucu tedavilere geçmek uygun olacaktır. 

Kaynakça: 

1. Proton Pump Inhibitors: Are They a Real Threat to the Patient? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30320163

2. The risks of long-term use of proton pump inhibitors: a critical review. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31019676

3. Adverse effects of proton-pump inhibitor use in older adults: a review of the evidence.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28861211

4. Cardiovascular Risk of Proton Pump Inhibitors. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6822659/

5. Proton pump inhibitors and potential interactions with clopidogrel: an update. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23695547

6.The Safety of Long-term Daily Usage of a Proton Pump Inhibitor: A Literature Review. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31523592

7. PPI Long Term Use: Risk of Neurological Adverse Events? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6331532/

8. https://www.cambridge.org/core/journals/international-psychogeriatrics/article/use-of-protonpump-inhibitors-is-associated-with-depression-a-populationbased-study/AB3DFBB4383D3FB0928609444B60305F

9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29755512-proton-pump-inhibitors-and-dementia-physiopathological-mechanisms-and-clinical-consequences/

10.  Proton pump inhibitors use and dementia risk: a meta-analysis of cohort studies. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30762748-proton-pump-inhibitor-use-and-risk-of-dementia-systematic-review-and-meta-analysis/

11.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31915695-possible-effects-of-proton-pump-inhibitors-on-hearing-loss-development/

12. Depression, Hematologic Parameters, and Blood Levels of Vitamin B12 in Patients With Laryngopharyngeal Reflux Under Use of Proton Pump Inhibitors.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6376512/

13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29124117-proton-pump-inhibitors-and-the-risk-of-severe-cognitive-impairment-the-role-of-posttraumatic-stress-disorder/

14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28199356-risk-of-dementia-from-proton-pump-inhibitor-use-in-asian-population-a-nationwide-cohort-study-in-taiwan/

15. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25341874-risk-of-dementia-in-elderly-patients-with-the-use-of-proton-pump-inhibitors/

16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28861211-adverse-effects-of-proton-pump-inhibitor-use-in-older-adults-a-review-of-the-evidence/